ĐỂ LÍ LÍ LUẬN ĐẾN GẦN HƠN VỚI CUỘC SỐNG HÀNG NGÀY

Thế kỉ 21, thê kỉ của sự bùng nổ thông tin, tư tưởng mới, quan niệm mới liên tục xuất hiện, biến đổi lớn dường như tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Những người thuộc về hai thế kỉ chưa bao giờ nhìn thấy hiện tượng như vậy, tự dưng có cảm giác khó nắm bắt đối với tương lai của mình, ngay đến 10 năm sau sẽ như thế nào cũng không chắc chắn. Thế kỉ 20 là thế kỉ có sự biến động lớn, trên mô hình kinh tế, thể chế chính trị, khoa học kĩ thuật, trào lưu tư tưởng nhân văn... đều có sự thay đổi rất lớn. Một trong những biến đổi lớn nhất  là sự phồn vinh trước đó không có của khoa học xã hội nhân văn, khoa học mới không ngừng xuất hiện, lĩnh vực nghiên cứu cũng được mở ra theo cả chiều rộng và chiều sâu, các trường phái đua nhau xuất hiện, các ngành khoa học thẩm thấu lẫn nhau, tư tưởng học thuật ngày càng đa nguyên hóa. 

         Lí luận phê bình nghệ thuật là một nhánh quan trọng của nghiên cứu khoa học nhân văn, là sự tổng kết lí luận và kinh nghiệm từ thực tiễn sáng tác văn học nghệ thuật. Trong thế kỉ trước đã có sự thay đổi về chất, vượt qua phê bình văn học giai đoạn trước rất xa về tính hệ thống, tính hoàn chỉnh của giải thích, độ rộng, độ sâu của luận thuật. Mấy chục năm trước kia đã bùng nổ lí luận phê bình, bao gồm các nhà chủ nghĩa cấu trúc, hậu cấu trúc, hậu hiện đại, chủ nghĩa nữ quyền thế hệ thức hai, chủ nghĩa tân lịch sử, chủ nghĩa duy vật văn hóa, lí luận chủ nghĩa hậu thực dâ, phê bình của người da đen, những nhà lí luận "đồng tính" và hàng loạt các trường phái lí luận đua nhau xuất hiện, thu hút sự chú ý của mọi người. Lí luạn phê bình phương tây hiện đương đại chính là sự tổng kết lịch sử phát triển của xã hội phương tây thế kỉ 20. Lí luận phê bình đương đại có một đặc điểm, đó là nó phản ánh vào trong mình các lĩnh vực của khoa học nhân văn như tâm lí học, xã hội học, triết học, luân lí học, thậm chí cả các lĩnh vực của khoa học tự nhiên như toán học, y học...; và sự phát triển của nó co quan hệ ngày càng mật thiết với thực tế xã hội, ngày càng tiến lại gần hơn với cuộc sống bình thường, và ngày càng khoog xa rời chính trị đương thời. Đối tượng mà lí luận quan tâm không còn đơn giản chỉ giới hạn ở bản thân văn học nghệ thuật nữa, mà giống như sáng tác văn học nghệ thuật, lĩnh vực nghiên cứu của lí luậ cũng mở rộng đến đủ các phương diện, các khía cạnh của cuộc sống. 

        Hiện nay có một hướng biên soạn sách đó là: "thông tục hóa những kiến thức lí luận kinh viện", nhằm giúp bạn đọc có thể nắm bắt được các thành quả lí luận một cách nhẹ nhàng nhanh gọn nhất. Tôi sẽ dần dần dịch giới thiệu một cách ngắn gọn nhất (chỉ vài dòng) những vấn đề lí luận phê bình văn học hiện đương đại.